…Müharibədə kimin qalib gəldiyini və kimin uduzduğunu anlamaq göründüyü qədər asan deyil. Hətta Prussiya hərbi lideri Karl von Klauzevitz yazırdı: “Heç bir yekun nəticə yoxdur”.
Tarix təsdiqləyir: hərbi nəticələr yalnız tərəflərin məqsədləri və onlar üçün ödədikləri qiymət kontekstində məna kəsb edir. SİA-nın məlumatına görə, bu barədə CEPA yazır.
Bu gün Rusiyanın Ukraynaya qarşı müharibəsi dalana dirənmiş kimi görünür. Ukrayna prezidenti Vladimir Zelenski bilir ki, Moskva bütün ölkəni işğal etmək iqtidarında deyil, lakin Kiyev də itirilmiş ərazilərin hamısını qaytara bilməz.
…Kreml artıq uduzub – Ukrayna parçalanmayıb və Rusiya orbitinə qayıtmayıb.
Digərləri isə Kiyevin inkişafını onilliklər ərzində ləngidən nəhəng insan və maddi itkilərə işarə edir.
Bununla belə, nəticə çıxarmaq hələ tezdir. Ukraynanın yeni uzaqmənzilli raketləri Rusiya iqtisadiyyatına ciddi ziyan vurmağa qadirdir. Eyni zamanda, qışda Rusiya pilotsuz təyyarələrinin kütləvi hücumları qonşu ölkənin enerji sektorunu və infrastrukturunu məhv edə bilər.
Finlandiyanın tarixi maraqlı bir nümunə verir. SSRİ ilə müharibələrdən sonra ərazi itkiləri və təzminatlara baxmayaraq, ölkə son nəticədə suverenliyini qoruyub saxlaya bildi və çiçəklənən demokratiya kimi soyuq müharibədən çıxa bildi.
Hərbi qələbələr qazanan SSRİ dağıldı.
Müasir münaqişələr daha mürəkkəbdir. Rusiya və Ukrayna təxribat, kiberhücum və informasiya əməliyyatlarından fəal şəkildə istifadə edir. Belə şəraitdə, tədqiqatçıların qeyd etdiyi kimi, qələbə təkcə vurulan zərərlə deyil, həm də daxili kompromislərlə ölçülür.
Təcavüzkarla mübarizə aparan açıq cəmiyyət özü avtoritar təcrübələri qəbul edərsə, formal qələbə məğlubiyyətə çevrilə bilər.
Əli Babayev
